Y mae talaith Iowa yn frith o sefydliadau Cymreig. Yn rhyfedd ddigon, pentref Almeinig yn fwy na dim oedd Carnarvon, ac er bod sefydliad Cymreig ryw hanner can milltir i’r Gogledd (Peterson / Lynn Grove) ac un arall ryw bedwar ugain milltir i’r De (Wales), nid oedd yn y cylch hyn gymuned Gymreig fel y cyfryw.
Sut felly aeth Carnarvon yn enw arno?
Yn ei hanes am Swydd Sac, Iowa (History of Sac County, Iowa) (1914) y mae’r awdur William H. Hart yn dweud fel hyn am y pentref (o’i drosi o’r Saesneg):
Carnarvon... Dyma’r unig bentref yn nhrefgordd Viola a gynlluniwyd a chofrestrwyd; 24 Hydref 1881 fu dyddiad ei gofrestru. Fe’i gosodwyd allan gan George W. Pitcher, yn adran 22, trefgordd 86, cylchfa 36.
Ar hyn o bryd mae iddo tua chant a hanner o drigolion. Cyffordd ar reilffordd y Chicago & Northwestern yw Carnarvon, lle y mae cangen Carroll yn ymadael â changen Tama.
Fe’i lleolir ychydig dros bedair milltir i’r de-ddwyrain o dref Wall Lake.
Fe enwyd y trefi fel a ganlyn... Carnarvon, ar ôl tref o’r un enw yng Nghymru, man geni y Goruchwyliwr Adran Hughes (“Division Superintendent Hughes”) o Gwmni Rheilffordd y Chicago & Northwestern...
Pwy yn union, tybed, oedd y Bonwr Hughes o Arfon?
Dyma luniau o Carnarvon a’r cylch yr wyf wedi eu rhoi at ei gilydd yn ddiweddar (sef ddoe):
