Yn haf 2007 bûm ddwywaith ym mhentref Wales ar bwys Red Oak - dwy wibdaith mewn gwirionedd, ond yn ystod y deugain munud yr oeddwn yn y pentref cefais dynnu rhyw gant a hanner o luniau bob tro.
Dyma'r lluniau o'r ddau ymweliad:
http://www.youtube.com/watch?v=uWFnDaMz2P0
26-07-2007 Wales, Iowa
http://www.youtube.com/watch?v=YHFGUTDspio
28-07-2007 Wales, Iowa
Bu dau
gapel yn y cylch ar un adeg – Gomer (1872) (Annibynwyr), a Wales (1874) (MC). Mae
capel Wales yn dal i sefyll yn y pentref bach hwn o ryw hanner dwsin o adeiladau.
Mae’r llall – Gomer - wedi diflannu ond ei fynwent yn dal i fod.
Dyma restr o’r enwau o’r rhai a gladdwyd yn y fan honno.
Mae hefyd Eglwys Saesneg i’r gogledd ddwyrain o Wales –
Eglwys Center Ridge (1882). Yn y fynwent yn ei hymyl ceir y cyfenwau Morgan,
Hughes, Woods a Lewis. Efallai taw Cymry oedd y rhai hyn hefyd.
Saesneg yw iaith y rhan fwyaf o’r beddau ym Mynwent Gomer, ond y mae ambell
bennill yn Gymraeg wrth gwt rhai o'r arysgrifau coffa.
Canys byw i mi yw Crist a marw sydd elw
Ar ôl eu holl flinderau dwys
Gorffwyso maent mewn hedd
Ymhell o sŵn y byd a'i bwys
Heb boen yn llwch y bedd
Mor ddedwydd yw y rhai trwy ffydd
Sy'n mynd o blith y byw
Eu henwau'n perarogli sydd
A'u hun mor dawel yw
Ac un na chefais ddehongli: Canys y mae yr ......ardderchog (?)....ond.... mewn
gwell....
Ar ambell un, yn ddiddorol iawn, y mae sôn am le geni’r unigolyn – Ceredigion,
Cefn-coch, Cwm-gof, Bryn-mawr, Aberystwyth.
Henry Thomas
Born in Cardiganshire Wales June 29 1846
Died September 14 1908
Elizabeth S. [Thomas]
Born in Cotter, I[ow]a Feb 16 (?) 1850
Died Feb 23 1932
(Rhan o sefydliad Cymreig Long Creek yw pentref Cotter)
Susan wife of G. R. Jenkins
Born May 12 1849
at Cefn Coch
near Machynllath (sic)
Cardiganshire Wales
Dau of J and A Jones
Died Oct 24 1893
yn enw'r dref honno (Machynlleth / Machynllaith)? Hynny yw, bod y saer maen neu'r gweinidog o Wynedd, efallai.
Er nad yng Ngheredigion y mae Machynlleth wrth gwrs, ond yn yr hen Sir Drefaldwyn, cyfeirir at leoliad y Cefn-coch y mae 'Cardiganshire' o bosibl. Y mae Cefn-coch yn Sir Drefaldwyn, ond ni wn a ellir dweud ei fod ar bwys Machynlleth. A oes fferm o'r cyfryw enw tybed rhwng y Borth a Machynlleth?
Dan H Davies
Late of Ferndale Glam[organshire]. S[outh].W[ales].
Born at Cwmgof Carmarthen
Died at Red Oak Iowa
April 4 1880
John Hughes
Born in Aberystwyth Wales
Sept 1833
Died Jan 22 1896
Mae lle wedi ei adael rhwng 'Sept' a’r flwyddyn – yn sicr
ddigon i gael ychwanegu pa ddydd o’r mis y’i ganwyd oedd y bwriad.
Rebecca Morgan
July 24 1845
Bryn Mawr Breconshire South Wales
Mar 4 1910
Mae un garreg yn Gymraeg – ar wahân i dipyn o Saesneg wrth sôn
am fan geni’r wraig a gladdwyd yno.
Elizabeth S.
Priod y Parch. Samuel Jones.
Ganwyd hi yn Carnarvonshire North Wales
Bu farw Ebrill 21 1888
yn 56 mlwydd oed
Yr hyn a allodd hon, hi a'i gwnaeth
